Khi khen một em bé khỏe mạnh, đáng yêu, người ta thường nói "trộm vía" trước câu khen để tránh "phạm vía" - tức là khiến bé bị quấy phá hoặc gặp điều không hay.

Mẹ Bao Bao

Nguồn gốc

"Trộm vía" bắt nguồn từ quan niệm tâm linh trong văn hóa dân gian Việt Nam. "Vía" được hiểu là phần hồn của con người, đặc biệt trẻ nhỏ được cho là có vía yếu, dễ bị tác động bởi những lời khen hay sự chú ý quá mức. Cụm từ "trộm vía" thường được dùng để tránh mang đến điềm xấu hoặc làm tổn hại đến sự may mắn của trẻ. 

Ví dụ mọi người thường nói: "Trộm vía con bụ bẫm quá!", "Trộm vía dạo này con ăn ngoan hẳn!", "Trộm vía bé ngoan, ít quấy khóc”.

“Trộm vía” dùng với mục đích gì?

- Tránh xui xẻo: Theo quan niệm dân gian xưa, nếu không nói "trộm vía," trẻ có thể bị "quở" hoặc bị ảnh hưởng xấu. Ví dụ, nếu khen thẳng rằng con ăn ngon, ngủ giỏi thì trẻ có thể sẽ trở nên biếng ăn, khó vào giấc ngủ.

- Thể hiện sự yêu thương: Đây cũng là cách thể hiện sự quan tâm, quý trọng mà người lớn dành cho trẻ. 

Vì sao trở thành câu cửa miệng của các mẹ bầu, mẹ bỉm?

Trong văn hóa người Việt, việc dùng từ “trộm vía” là niềm tin đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ, trở thành một phản xạ tự nhiên mỗi khi nhắc đến trẻ con. Ngoài ra, xuất phát từ tâm lý lo lắng về sức khỏe và sự phát triển của con, các mẹ bầu, mẹ bỉm vẫn thường thêm "trộm vía" khi khen bé. Điều này giúp họ yên tâm hơn khi chăm sóc trẻ.

Không chỉ trong chuyện nuôi con, người Việt nói chung thường có thói quen khiêm tốn hóa những lời khen. Thay vì khẳng định con mình xuất sắc, mẹ có xu hướng nói giảm, nói tránh để tránh bị cho là khoe khoang. Cách nói này giúp cuộc trò chuyện tự nhiên hơn, không khiến người nghe cảm thấy bị so sánh hay ganh tị.

Ngày nay, với sự phổ biến của các hội nhóm mẹ và bé, cụm từ "trộm vía" càng được sử dụng rộng rãi hơn trong các bài viết chia sẻ về hành trình nuôi con.